Bodrum Kent Konseyi Su Çalışma Grubu basın açıklaması yaptı. Bilinen sorunları ve çözümleri sıraladı. DSİ ve MUSKİ’nin sorunun çözümü için koordine olamadığı belirtildi.
Açıklamaya çalışma grubu üyeleri, sözcüsü Birol İnan, Kent konseyi Başkanı Arif Yılmaz, STK temsilcileri katıldı.
Birol İnan yaptığı açıklamada şunları söyledi:
SIK SIK PATLAYAN DSİ İSALE HATTI
“15 Ağustos 2020 tarihinde DSİ İsale Hattı’nın Torba mevkiinde patlayarak bütün Bodrum’un 36 saatlik su kesintisine sebebiyet vermesinin ardından, olay yerinde bir basın açıklaması yapmıştık. 05 Eylül 2020 tarihinde, çok kez patlayan DSİ İsale Hattının ıslahı, artan Bodrum nüfusuna yetmeyen su için ilave arz imkanları, yarımadanın atık su altyapı ihtiyaçları konularında ilgili kurumlarla müzakereler yü
rüterek çözüme ulaşmak amaçlı olarak Bodrum Kent Konseyi bünyesinde Su Çalışma Grubu’nu kurduk.
MUSKİ ile Temaslarımız
İlk işimiz MUSKİ yetkililerinden patlayan borular ile ilgili bilgi almak oldu. Bu bilgileri daha önce değişik vesilelerle kamuoyuyla paylaşmıştık. Bugün DSİ İsale Hattı borularının neden sık sık patladığı ile ilgili raporumuzu basınımızla bilgi notu olarak basın açıklamamızın ekinde ayrıca tekrar paylaşacağız. Kuruluşumuzdan bugüne, üç yıllık bu süreçte MUSKİ ile konunun çözümüne ilişkin temaslarımız hep devam etti.
Aydın DSİ 21. Bölge Müdürü ile Görüşmemiz
Bu bilgiler ışığında 29 Eylül 2020 tarihinde Aydın DSİ 21. Bölge Müdürü’nü ziyaret ettik. DSİ Bölge Müdürü ihale şartnamesinde, malzeme seçiminde, imalatta, kontrolörlük mekanizmasında sorunlar olduğunu kabul etmiş, konunun mahkeme sürecinde olduğu, çözümü için DSİ Genel Müdürlüğü, bakanlık ve/veya daha üst seviyelerde temaslar kurulması tavsiyelerinde bulunmuştur.
Muğla Milletvekili Yavuz Demir ile Görüşme Çabamız
Bu tavsiyeye uyarak ilgili temaslarda vesile olmasını talep etmek üzere önceki dönem Muğla Milletvekili Yavuz Demir ile 13 Ekim 2020 ve 20 Nisan 2021 tarihlerinde iki kez yazılı ve defalarca sözlü olarak görüşme talep etmemize rağmen çalışma grubumuza maalesef randevu verilmedi. Oysa su hakkı, yaşam hakkıdır. Su siyaset üstü bir konudur. Bodrum’da su sorunu yaşandığında oy verdiği partiye bakılmaksızın herkes olumsuz etkilenmektedir. Tutumu tasvip etmek mümkün değildir.
DSİ’de Soruşturma
2017 yılında Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Osman GÜRÜN’ün, dönemin ilgili bakanı Prof. Dr. Veysel EROĞLU nezdinde yürüttüğü girişimlerle konuyla ilgili soruşturma başlatıldığını biliyoruz. 2021 yılında katıldığımız Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın düzenlediği Entegre Kentsel Su Yönetim Planı toplantısında DSİ yetkilileri soruşturmanın devam ettiğini söylemişlerdi. Aradan yıllar geçtiği halde soruşturmanın sonuçlanıp sonuçlanmadığını, sonuçlandıysa nasıl sonuçlandığını bilmiyoruz ama o dönem DSİ Bölge Müdürlüğü’nde idari sorumluluğu olanlar, proje ve kontrol mekanizmalarında teknik sorumluluğu olanlar bugün genel müdürlük katlarında oturduğu için soruşturmadan bir sonuç çıkacağına dair bir umudumuz da yok.
Dava Süreçleri
Dağıtım hatları olan HDPE borular ile ilgili MUSKİ’nin açtığı dava devam ederken ilgili kurum DSİ kusurları kabul edip, bu hatlar ile ilgili borç tahakkuklarını kaldırıp, idari olarak konunun çözümüne gittiği için dava geri çekilmiştir. MUSKİ yarımada genelinde kendi imkanları ile HDPE boruları değiştirmeye başladı.
Ana isale hattı CTP borular ile ilgili tespit davası da MUSKİ lehine sonuçlanmıştır. Tespit davasının ardından zararların tazmini, borçların kaldırılması, boruların DSİ tarafından yenilenmesi ile ilgili taleplerle açılan dava devam etmektedir. Bodrum Yarımada’sının kuzey ve güneyinde her an patlamaya namzet yaklaşık 66 km uzunluğundaki CTP borular büyük sıkıntı yaratmaktadır.
CTP Boruların Değişimi
Bodrum dışında, Anadolu’nun değişik yerlerinde kullanılan SN 2500 N/m2 normunda CTP borular tamamen çelik veya duktil borularla değiştirildiği halde Bodrum adeta cezalandırılmaktadır. Ve bu boru cinsi DSİ tarafından artık hiçbir yerde kullanılmamaktadır.
Su Arzı Eksikliği
DSİ Vakfı’nın “Su Dünyası” yayınının Ekim 2011 tarihli 99. sayısında; yarımadanın su ihtiyacının 2040 yılına kadar karşılandığı iddia edildiği halde, devreye alındığı tarihten beri hem boru patlakları sorunu, hem de su arzı ile ilgili yetersizlik vardır. 2023 yılı itibarı ile sağlanacağı öngörülen miktar 29,5 milyon m3 olduğu halde Bodrum’a Geyik Barajı, Mumcular Barajı, Çamköy ve diğer kuyulardan yılda yaklaşık 22,5 milyon m3 su arzı sağlanabilmektedir. Tahakkuk eden miktar ise 17,8 milyon m3’tür. Oysa Bodrum’un su ihtiyacı 44,4 milyon m3’tür. Her yıl ihtiyaç 1 milyon m3 seviyelerinde artmaktadır. Borular patlamasa da suyumuz yetmemektedir. Su arzı sağlanması konusu DSİ uhdesindedir. Ayrıca mevcut ana isale hattı yıllık 31,5 milyon m3 suyu iletme kapasitesindedir. Bu nedenle de yeni ana isale hattı ihtiyacı vardır.
Su Oburu Termik Santraller
Bölgedeki Yatağan Termik Santrali Bahçeyaka’daki kuyulardan, Yeniköy Termik Santrali ise Geyik Barajı ve Milas Dereköy’deki kuyulardan, Kemerköy Termik Santralı ise Milas Dereköy’deki kuyulardan soğutma suyu olarak yılda yaklaşık 30 milyon m3 su kullanmaktadır. Kemerköy bir miktar soğutma suyu ihtiyacını da deniz suyundan sağlamaktadır. Bu miktar Yatağan, Milas ve Bodrum’a verilebilen su miktarı kadardır. Su Tahsisleri Hakkında Yönetmeliğin 7’nci maddesi gereği birinci seviyede öncelik içme ve kullanma suyunun karşılanmasıdır. Enerji üretimi ve sınai su ihtiyaçları dördüncü öncelik sırasındadır. Geyik Barajı ve kuyulardan termik santrallere su verilmesi derhal durdurulmalıdır.
DSİ’den Taleplerimiz
Halen yıllık 29,5 milyon m3 olan içme suyu tahsis miktarının, ilgili yönetmelikteki hükme uygun şekilde önceliğin içme suyuna verilerek, asıl güncel ihtiyaç miktarı olan yıllık 44,5 milyon m3’e ivedilikle yükseltilmesi, uzun vadeli projeksiyon hesaplamaların yeniden yapılarak 2053 yılına kadar yetecek su miktarının temini için gerekli planlamanın yapılması, Cumhurbaşkanlığı ve DSİ yatırım programında olan günlük 40.000 m3 kapasiteli Güvercinlik İçme Suyu Arıtma Tesisi 2. Etap inşasına ivedilikle başlanması, iç soruşturmanın tamamlanarak kamu zararına yol açanların cezalandırılması, MUSKİ ile ana isale hattı CTP borularının yenilenmesi hususunda, HDPE borularda olduğu gibi uzlaşı sağlanmasını bekliyoruz.
MUSKİ’den Taleplerimiz
Patlamaların yarattığı can ve mal güvenliği tehditleri, su arzı eksikliği varken patlamalar nedeniyle milyonlarca m3 su kaybı, onarım için harcanan maddi kaynaklar, hattın boşaltılması onarımı ve hattın tekrar doldurulması için geçen zamanda yapılan kesintiler Bodrum’da yaşayan halkı canından bezdirmiştir. Sonuçlanan tespit davasına rağmen yıllardır tecelli etmeyen adalet ve DSİ içindeki soruşturmanın sonucu beklenmeden bir formül bulunup çözüm üretilmelidir. İlgili kurum DSİ ve ilgili bakanlık ile müzakere kapıları daima açık tutulmalıdır. Bu kadar mağduriyet varken, kimin haklı kimin haksız olduğunun artık bir önemi yoktur. Su tasarrufu için tedbirler alınmalıdır. Su kullanımında adil kullanım hakkı dışındaki aşırı tüketimlerde birkaç kademeli olarak caydırıcı fiyat uygulamalarına geçilmelidir; su tüketimi bu yolla bir miktar dizginlenecektir. Su sarfiyatı artışı nüfus artışının iki katı seviyelerindedir. Halkımızın da su tüketimi konusunda daha bilinçli ve dikkatli olması için gerekli her türlü çalışma yapılmalıdır.
Bodrum Belediyesi’nden Taleplerimiz
Bodrum Belediyesi meclis gündemine getirdiğimiz Yağmur Suyu Hasatı ile ilgili karar alınması veya mevcut yönetmeliğin uygulamasını ve denetlenmesini, konut ve sitelerde havuz konusuna sınırlandırma ve denetim getirilmesini bekliyoruz. Bodrum istiap haddini aşmıştır. Suyumuz yetmemektedir. Atık su altyapısı yetersizdir. Trafik işkence haline dönmüştür. Trafolar aşırı yük nedeniyle patlamaktadır. İlave nüfus artışına sebep verebilecek, Bodrum’u yaşanılmaz hale getirecek, turizm kenti olmaktan çıkaracak her türlü uygulamadan vazgeçilmeli, planlı hareket edilmelidir.
Suç Duyurusu
Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi “Su hakkı, yaşam hakkıdır”. Yaşam hakkımızı sekteye uğratanlardan şikayetçiyiz. İlgili kurumların yetkilileri sorumluluklarını yerine getirmemekte, kanun ve yönetmeliklere uymamakta, yetkilerini kullanmamaktadırlar. Konunun çözüme ulaştırılmaması, görevi ihmal ve ihlaldir. Suç duyurusunda bulunacağız. Tespitlerimiz ve açıkladığımız bilgiler ışığında, ilgili kurumların kifayetsiz kalması sebebiyle, Bodrum halkına, esnafımıza ve turizmimize yapılan maddi ve manevi eziyetin sonlandırılması için CİMER’e başvuru yapacağız. Kamuoyunun bilgisine sunarız.”
