Muğla, Kavaklıdere’de 17 sondaj kuyusu açılarak jeotermal kökenli karbondioksit sıvılaştırılacak. Sıvılaştırılan karbondioksitin piyasaya sürülmesi planlanıyor.
Muğla Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı (YİKOB), Kavaklıdere ilçesinde yer altı kaynaklarından sıvı karbondioksit üretimi amacıyla kapsamlı bir proje başlattı. Çamyayla ve Çatak mahallelerinde yürütülecek çalışmalar kapsamında, 17 ayrı sondaj kuyusu açılacak ve elde edilecek karbondioksit gazı sıvılaştırılarak endüstriyel kullanıma sunulacak.
87 milyon TL’lik yatırım yapılacak
87 milyon TL’lik yatırım değerine sahip olan proje, 4 bin 158 hektarlık bir ruhsat alanında gerçekleştirilecek. Sondajlarda, Rotary (Döner) sondaj yöntemiyle 600 m derinlikte sıvı karbondioksit kaynak aranacak. Kurulacak üretim tesisinde, günlük 150 ton sıvı CO₂ üretimi hedefleniyor. Projenin detayları, Muğla Valiliği YİKOB tarafından hazırlanan Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) dosyasında kamuoyuyla paylaşıldı.
Karbondioksitin sıvılaştırılması tesiste çok aşamalı bir işlemle gerçekleştirilecek. İlk olarak karbondioksit gazı yüksek basınç altında sıkıştırılacak ve ardından ön soğutma işlemine tabi tutulacak. Bu süreci, gaz içinde bulunabilecek hidrojen sülfür ve kükürt bileşiklerinin ayrıştırılması, ardından da kurutma ve ince arıtma (polishing) işlemleri takip edecek. Son aşamada ise kondens olmayan metan, azot ve oksijen gibi gazlar ayrılarak saf karbondioksit sıvı forma dönüştürülecek. Sıvılaştırılan CO₂, özel kriyojenik tanklarda muhafaza edilerek sıvı fazda kalması sağlanacak.
Projeye ait saha, resmi kayıtlarda “tarla” ve “bahçe” niteliğindeki tarım arazileri üzerinde yer alıyor. Bu nedenle, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu kapsamında Muğla İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden izin alınması gerektiği belirtiliyor. İzinler alınmadan sahada herhangi bir faaliyete başlanamayacağı da dosyada vurgulandı.
Proje alanında bölgede mevsimsel akış gösteren küçük dere yatakları da bulunuyor. ÇED dosyasında, bu doğal su yollarına sıvı veya katı atık bırakılmayacağı ve ekosistemin korunacağı taahhüt edildi. Sondaj sürecinde ortaya çıkacak çamur ve diğer atıkların, çevreye zarar vermemesi için sızdırmaz havuzlarda toplanacağı bildirildi.
Sanayiye yerli CO₂ desteği
Projeyle birlikte, Muğla’daki jeotermal kökenli karbondioksit rezervinin işlenerek birçok sektöre hammadde sağlaması bekleniyor. Sıvı karbondioksit, başta gıda, seracılık, yangın söndürme, atık su arıtma ve medikal uygulamalar olmak üzere birçok alanda kullanılıyor. Türkiye’de doğal CO₂ kaynakları yalnızca bazı bölgelerde bulunurken, Muğla’daki bu sahada ticari ölçekte kullanılabilecek rezerv tespit edildi.
