Duygularını tanımlamakta ve ifade etmekte zorlanan bireylerin yaşadığı psikolojik bir durum olan aleksitimi, toplumda sanılandan daha yaygın. Klinik Psikolog, Psikoterapist Dr. Yasemin Meriç Kazdal, bu durumun hem bireysel ilişkileri hem de ruh sağlığını derinden etkileyebileceğine dikkat çekiyor.
Duyguların yok sayıldığı bir dünya düşünün. Bireylerin ne kendilerini ne de karşılarındakileri bireyleri anlayamadığı bir dünya… Böyle bir dünyada yaşamak ne zor olurdu değil mi? Bazı bireyler böyle bir dünyada yaşıyor.
Çevrenizdeki bazı bireylerin sizi hiç anlamadığını, hislerinizi göz ardı ettiğini düşündüğünüz oldu mu? Eğer olduysa çevrenizde aleksitimik bireyler olabilir.
ALEKSİTİMİ NEDİR?
Aleksitimi; bireylerin kendi duygularını anlamakta ve ifade etmekte ciddi zorluklar yaşaması anlamına gelir. Bireyin yaşadıklarını anlamlandıramaması ve anlatamaması ile karakterizedir ve duygu körlüğü olarak da bilinir.
Aleksitimi sahibi olan bireyler; çoğunlukla günlük yaşantılarında mantıklı düşünebilen, iletişim kurabilen bireyler olup, günlük işlevselliğini sürdürmektedir. Ancak duygu ve düşünceleri arasında bağ kurmakta ve bunları aktarmada yaşadıkları güçlükler, diğer bireylerle empati yapma ve derin bağlar oluşturma konusunda sıkıntılar yaşamalarına sebep olmaktadır.
ALEKSİTİMİNİN EN BELİRGİN ÖZELLİKLERİ ŞÖYLEDİR;
Duygusal ifadenin az ya da hiç olmaması: Birey, yaşadığı duyguları ifade etmekte zorlanır.
Duyguların algılanmasında güçlük yaşanır: Duygusal anların, duyguların birbiriyle karıştırılması mümkündür.
Diğer bireylerin duygusal ifadelerini göz ardı etmek ya da anlayamamak.
ALEKSİTİMİ NEDENLERİ NELERDİR?
Aleksitimik bireyin farklı durumlarda yaşadığı problemler ve şikayetleri doğrultusunda kök neden ortaya çıkartılabilir.
Çocukluk çağında duyguların göz ardı edilmesi, baskılanması ve çocukluk çağı travmalarının yoğun olması
Çocukluk çağında yeterince ilgi ve sevgi görememek
Sosyal ilişkilerin az ve doyumdan uzak olması
Duygusal ifadelerin ayıplandığı bir kültürde büyümek
Genetik yatkınlık
Hipotalamusta -beyinde sinir sistemini hormon sistemine bağlayan alan- meydana gelen bir hasar
İletişimsizlik
ALEKSİTİMİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Duyguları deneyimleyememe: Duyguları kabullenip hoşgörüyle yaklaşmakta da zorlanılabilir.
Agresiflik: Duyguların ne anlama geldiğini anlayamamak, deneyimleyememek içsel bir baskı oluşturabilir ve bu bastırılmışlık, yerli yersiz zamanlarda öfke duygusu veya şiddet eylemi olarak kendini gösterebilir.
Sosyalliğin kısıtlı olması: Yaşanılan eksiklik ve boşluk duygusu ile diğer bireyleri kendinden uzaklaştırma, kendini yalnızlaştırma eğilimi gösterilebilir.
Rahatlayamamak, kaygılı olma hali: Neyi neden hissettiklerini bilemedikleri ve bu hisleri kelimelere dökemedikleri için bireyler genellikle gerginlik ve asabiyet hali içinde bulunabilir.
Sevgi ve ilgi azlığı, arayışı
Surat ifadelerini algılamada güçlük
Şaşırma eğilimi
Hayal gücünün kısıtlı olması
Başka nedenler ile açıklanamayan mide, baş ve kas ağrıları gibi somatik semptomlar
Aleksitimi tanılanması zor ve gelip geçici olmayan psikolojik bir problemdir ve uzun vadede fizyolojik ve ruhsal hasara da sebep olmaktadır. Bu nedenle fark edilmediği durumlarda bireylerin yaşam kalitelerinin düşmesi çok olasıdır. Hatta ve hatta aleksitimi görülen yetişkin bireylerin bir kısmı içlerindeki boşluk duygusuyla mücadele etmek amacıyla anlamlandıramadıkları o boşluğu alkol, uyuşturucu, seks gibi bağımlılıklarla doldurmaya çalışabilir.
İleri düzeyde Aleksitimi yaşayan bireylerde ise bu boşluk duygusu kimi zaman intihara kadar gidebilir.
Sizler ya da çevrenizdeki bireylerde benzer belirtileri gözlemliyorsanız psikolojik destek alarak duyguları tanımaya, anlamlandırmaya ve daha kaliteli bir yaşama merhaba diyebilirsiniz.
