NASA’nın Uzay Hava Programı Direktörü Jamie Favors, güneş maksimumu sırasında güneş lekelerinin ve güneş aktivitelerinin sayısının arttığını söyledi. Bu artış Güneş’i incelemek için bir fırsat olsa da Dünya üzerinde etkisi de olacak. İnsanlar üzerinde direkt bir etkiden söz etmeyen uzmanlar internet kesintileri konusunda acil uyarıda bulundu.
NASA, güneş maksimumunun 12 ay daha sürebileceğini dile getirdi. Bu dönemin dünya üzerine direkt bir etkisi bulunmasa da kullandığım bazı sistemlere etkisi oluyor. Bunlardan bizi en çok ilgilendiren ise gündelik yaşamımızın vazgeçilmezi olan internet.
Güneş maksimumunda en şiddetli uzay hava olayları görülebiliyor. Bunlardan biri de Güneş fırtınaları. Güneş fırtınalarının insan üzerinde doğrudan bir etkisi bulunmuyor.
Güneş fırtınaları güçlü manyetik alan değişimlerine neden olarak uydulara zarar verebiliyor. NASA bu dönemde enerji şebekelerinin de etkilenebileceği konusunda uyarıyor.
NE ZAMAN ZİRVEYE ULAŞACAĞI BİLİNMİYOR
Uzmanlar, güneşin bu aktif döneminde tam olarak ne zaman zirveye ulaşacağını belirleyemiyor. NOAA’dan Uzay Hava Operasyonları Direktörü Elsayed Talaat, bu zirve anının aylar veya yıllar sonra belirleneceğini ifade etti.
Dünya’ya ışık ve ısı sağlamanın yanı sıra, güneşin hareket eden büyük bir manyetik alan ürettiğini biliyoruz. Bu manyetik alan, yaklaşık 11 yılda bir tamamen tersine döner ve güneş lekelerinin sayısının en düşük olduğu dönemde yeni bir döngü başlar.
İNTERNET HAFTALARCA KESİLEBİLİR
Güneş maksimumunun ortasında ise güneşin yüzeyinde en çok güneş lekesi görülür ve en şiddetli uzay hava olayları bu dönemde gerçekleşir. Neyse ki, güneş fırtınaları insanlar için doğrudan tehlike oluşturmuyor, ancak uydu sistemleri ve Dünya üzerindeki enerji şebekeleri üzerinde ciddi etkileri olabilir.
Daily Mail’de yer alan habere göre; Hindistan IISER Kalküta Uzay Bilimleri Mükemmeliyet Merkezi’nden Dr. Dibyendu Nandi de güneş lekelerinin yüksek olduğu dönemlerde, güneş fırtınalarının güçlü manyetik alan değişimlerine neden olarak enerji şebekelerini devre dışı bırakabileceğini söyledi. Ayrıca, alçak dünya yörüngesindeki uyduların da zarar görebileceği konusunda uyardı.
2021 yılında yayınlanan bir çalışmaya göre, şiddetli bir güneş fırtınası, interneti haftalarca felç edebilir. Özellikle deniz altı iletişim kabloları, elektromanyetik dalgalanmalara karşı savunmasız olabilir. Fiber optik kablolar bu dalgalanmalardan doğrudan etkilenmese de, kablo üzerindeki sinyal güçlendiriciler devre dışı kalabilir.
TARİHTEKİ EN BÜYÜK GÜNEŞ FIRTINASI
Tarihteki en büyük güneş fırtınası 1859 yılında gerçekleşen Carrington Olayı’ydı. Bu olay, o dönemdeki iletişim sistemlerini felç etti. Eğer bugün benzer bir olay yaşanırsa, modern iletişim sistemleri üzerinde yıkıcı etkiler bırakabilir. 1989’da Quebec bölgesinde yaşanan bir güneş fırtınası da elektrik şebekesini çökertmiş ve bölge genelinde dokuz saatlik bir kesintiye yol açmıştı.
Bilim insanları, güneş maksimumunun zirve yaptığı dönemi tam olarak belirlemenin zor olduğunu, çünkü bu zirvenin ancak güneş aktivitesi azalmaya başladığında tespit edilebildiğini belirtiyor. Ancak, son iki yılda gözlemlenen yüksek güneş lekesi sayıları, bu dönemin aktif fazda olduğunu kanıtlıyor.
