Mısır ve Çin, dolar bağımlılığını azaltmak ve ekonomik ilişkileri derinleştirmek amacıyla yerel para birimleriyle üç önemli anlaşmaya imza attı. Anlaşmalar kapsamında iki ülke arasındaki ticarette yuan ve Mısır lirası kullanımının artırılması hedefleniyor. Uzmanlar, bu adımın küresel finans sisteminde alternatif para birimlerine yönelişin işareti olduğunu belirtirken doların da tahtının sallandığına dikkat çekiyor. Öte yandan ABD’nin Teksas eyaletinden de doları zayıflatacak bir hamle geldi.
ABD’nin ticaret ve gümrük politikalarında izlediği agresif tutum, küresel finans sisteminde doların hâkimiyetini tartışmaya açtı. Uzun yıllardır rezerv para statüsünü koruyan ABD doları, dünya genelinde “dolarsızlaşma” eğiliminin hızlanmasıyla birlikte güç kaybediyor.
Çin Başbakanı Li Çiang’ın Mısır Merkez Bankası Başkanı Hasan Abdullah Kahire’de görüşme gerçekleştirdi. Mısır Merkez Bankasından yapılan açıklamaya göre, Mısır Merkez Bankası ile Çin Halk Bankası arasında imzalanan stratejik finansal işbirliğine ilişkin mutabakat zaptı ile Mısır Planlama Bakanlığı ve Çin Kalkınma İşbirliği Ajansı arasında borç takasına dair anlaşmalara imza atıldı.
DOLARSIZLAŞMA SÜRECİ HIZ KAZANDI
Yılın ilk yarısında dolar endeksinde yaşanan yüzde 11’i aşan düşüş, yatırımcıların güvenini sarsarken, dolar endeksi 97 seviyesine kadar geriledi. Bu gelişme, alternatif para birimlerine yönelik arayışların yeniden gündeme gelmesine yol açtı.
TRUMP’IN POLİTİKALARI DOLARDAN KAÇIŞI TETİKLİYOR
ABD Başkanı Donald Trump’ın dış ticarete yönelik korumacı hamleleri ve gümrük vergileriyle yarattığı belirsizlik ortamı, merkez bankaları ile küresel yatırımcıları dolar dışında farklı para birimlerine yöneltti. Trump yönetimi, ABD ihracatını artırmak amacıyla doları bilinçli olarak zayıflatma yoluna giderken, bu yaklaşım ABD’nin dış ticaret açığını azaltma potansiyeli taşısa da borçlanma maliyetlerini yukarı çekiyor.
BRICS’TEN DOLAR BAĞIMLILIĞINA ALTERNATİF HAMLELER
Doların küresel ağırlığına karşı en somut adımlar ise BRICS ülkelerinden geliyor. Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’dan oluşan BRICS bloğu, dış ticaret işlemlerinde dolar kullanımını azaltmak için çok taraflı yerel para birimi anlaşmaları ve ortak ödeme sistemleri üzerinde çalışıyor. ABD Başkanı Trump ise bu girişimlere karşı çıkarak doların uluslararası egemenliğini koruma konusunda kararlı mesajlar veriyor.
AVRUPA VE ÇİN’DEN ÇOK KUTUPLU PARA SİSTEMİNE DESTEK
Doların değer kaybı sadece BRICS cephesinde değil, Avrupa ve Asya’da da yankı buldu. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde, doların zayıflamasıyla birlikte avronun uluslararası döviz sistemi içindeki rolünün güçlenebileceğini dile getirdi. Çin Merkez Bankası Başkanı Pan Gongsheng ise tek para birimine dayalı sistemin küresel ekonomide kırılganlık yarattığını belirterek, daha çok kutuplu bir para yapısına ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Ayrıca düşük karbonlu kalkınma, e-ticaretin teşviki, standartlar ve kalite alanlarında iş birliğine dair protokoller de imzalandı.
TEKSAS’TAN DOLARI ZAYIFLATACAK İKİNCİ HAMLE
Teksas, ABD’de dikkat çeken bir karara imza attı. Eyalet meclisinde kabul edilen yasa tasarısıyla, altın ve gümüş 1 Eylül 2026’dan itibaren resmi ödeme aracı olarak kabul edilecek. Ayrıca, en geç 1 Mayıs 2027’ye kadar külçelerle desteklenen dijital bir ödeme sistemi de hayata geçirilecek.
Yasaya göre, üzerinde yalnızca ağırlık ve saflık bilgisi bulunan özel üretim altın ve gümüşler “yasal ödeme aracı” sayılacak. Ancak hiçbir işletme bu metalleri ödeme olarak kabul etmeye zorlanmayacak.
Teksas Maliye Denetçisi, kullanıcıların telefonlarıyla gram altın transferi yapabileceği dijital platformları lisanslayabilecek. İşlemler, piyasa fiyatlarına göre ve fiziksel altına çevrilebilir şekilde gerçekleştirilecek.
Güvenlik önlemleri kapsamında, dolandırıcılığı önlemeye ve “yabancı düşman” olarak tanımlanan aktörlerle bağlantılı işlemleri engellemeye yönelik kurallar da getirilecek.
Teksas yönetimi, bu adımın vatandaşlara enflasyona karşı daha güçlü bir alım gücü sağlayacağını savunuyor. Washington’da dijital dolar tartışmaları sürerken, Teksas metal destekli alternatif paraya geçişte ilk adımı atmış oldu.
ÇİN VE MISIR ANLAŞTI
Kahire’deki merkez binada gerçekleştirilen toplantıda teknik uzmanlık paylaşımına yönelik mekanizmaların geliştirilmesi, yerel para birimleriyle ödeme sistemlerinin teşviki, para takası anlaşmaları ve Çin finans piyasasında “Panda” tahvili ihracı gibi konuların ele alındığı belirtildi.
Toplantıda ayrıca iki ülkenin ödeme sistemlerinin birbirine entegre edilmesi üzerinde de duruldu.
Panda Tahvilleri, yabancı kuruluşlar tarafından Çin’de ihraç edilen ve Çin yuanı cinsinden işlem gören tahviller olarak biliniyor.
Toplantıda, iki ülke arasındaki finansal ve teknik işbirliğini artırma iradesini yansıtan üç mutabakat zaptı imzalandı. Bu kapsamda, Mısır’ın Süveyş Kanalı Bankası ile Çin-Afrika Yatırım Şirketi (TEDA) ve Çin’in sınır ötesi ödeme sistemi operatörü CIBS arasında, ekonomik işbirliği bölgesinde Çin yuanının kullanımını teşvik eden bir anlaşmaya varıldı.
Öte yandan, Çin’in ulusal elektronik ödeme şirketi UniPay, Mısır Teknoloji Geliştirme Bankaları Şirketi ile kartlarının Mısır pazarındaki kabulünü artırmak amacıyla bir işbirliği protokolü imzaladı. Bu protokol, satış noktaları ve internet sitelerinde UniPay kullanımını yaygınlaştırmayı hedefliyor.
UniPay ayrıca, e-ödeme altyapısını geliştirmek ve yerel işletmelerde kullanımını yaygınlaştırmak amacıyla Mısır’ın önde gelen dijital ödeme platformlarından PayMob ile de bir mutabakat zaptı imzaladı.
Çin Başbakanı Li Çiang’ın iki günlük ziyareti çerçevesinde imzalanan bu anlaşmalar, yalnızca mali işbirliğini değil, planlama, çevre, sağlık ve e-ticaret gibi farklı alanlarda da ortaklıkları kapsıyor.
Mısır ve Çin arasında hız kazanan bu mali ve teknik işbirliği, özellikle dijital altyapı ve finansal hizmetler alanında entegrasyonu derinleştirmeyi ve iki ülkenin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine katkı sunacak stratejik ortaklıklarını daha da güçlendirmeyi amaçlıyor.
