Hayvan üreticileri piyasanın eline terk edilmişken; dev şirketlerden Pınar Kütahya’da, Torku da Konya’da topladığı sütün parasını dahi ödemedi.
Üreticiler zorluk içinde. Mazot, yem, elektrik ve veteriner giderleri hızla artarken süt fiyatları yerinde saydı. USK’nin belirlediği fiyat dahi üreticiyi ayakta tutmaya yetmezken çiftçiler tüccarlara mecbur bırakılıyor.
Birgün’den Ebrar ÖZDEMİR’in haberine göre; Kütahya’nın Merkez ilçesine bağlı Ahmetoluğu Köyü’nde Yaşar Holding’in Pınar markası adına süt toplayan İnönü Süt Üreticileri Birliği, aylardır köylülerin sütünü alıyor ancak çiftçiye ödeme yapılmıyor. Birlik, Pınar’dan ödeme alamadıkları gerekçesiyle üreticiye ödeme yapamadığını söylerken şirketle olan anlaşmalarını da sonlandırdığını duyurdu.
Ulusal Süt Konseyi’nden maliyetleri karşılayacak fiyat alamayan, eline terk edildikleri şirketlerin ödeme sözünü tutmadığı çiftçiler, tüccarlara mecbur kalıyor. Serbest piyasada fiyatlar, çiftçinin maliyetlerinin aksine artmıyor, düşüyor.
USK, Ocak ayında çiğ süt için tavsiye fiyatını litre başına 17,15 TL olarak açıkladı. Bu fiyat daha ilk günden üreticinin yükünü hafifletmekten uzak kaldı. Süt üreticinin en önemli maliyet kalemlerinden olan süt yemi fiyatları her ay düzenli oalrak artarken üreticinin satış fiyatı yılda bir kez belirleniyor. Geçtiğimiz mayıs ayında süt yemi fiyatları aylık yüzde 2,7, yıllık yüzde 26,4 artarken besi yeminde de yıllık artış yüzde 27,2 oldu. Buna karşın süt fiyatları artmak yerine enflasyon karşısında adeta geriledi.
Son aylarda üst üste zam şampiyonu olan veteriner masraflarında da çiftçinin durumu benzer. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) her ay açıkladığı tarımsal girdi enflasyonuna göre nisanda en yüksek enflasyon yıllık yüzde 56,94 ile veteriner harcamalarında görüldü. Aynı ayda aylık zam şampiyonu da benzer biçimde yüzde 3,61 artan hayvan yemi oldu.
TORKU DA ÖDEME YAPMIYOR
Süt üretimiyle ünlü Balıkesir’de de çiğ süt, aracılar ile toplanıyor. Şirketler, sütü, aracılar üzerinden 15,5 TL’ye alarak kârlarına kâr katıyor. Pek çok kentte de üreticinin durumu benzer.
TÜİK verilerine göre 927 bini aşkın hayvan varlığı ile ülkenin en fazla büyükbaş hayvana sahip kenti Konya’da da üretici zor durumda. Kentte Cihanbeyli ilçesinde çiftçiler Konya Şeker’in Torku marka sütü neredeyse haraç mezat fiyattan, 15,4 TL’den aldığını anlattı. Ülkenin en büyük 5’inci gıda şirketi olmakla her fırsatta övünen Torku’nun, çiftçilere ödemeleri ise söz verdiği 15 gün içinde yapmadığı öğrenildi. Çiftçiler, sattıkları sütün karşılığı için haftalarca bekletildiklerini anlattı.
ERDOĞAN’DAN ‘‘BATAN ÇİFTÇİ YOK’’ İDDİASI
AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ziraat Bankası Tarım Ekosistemi Buluşması’nda yeni tarım kredilerini duyurdu. “Muhalefetin çizdiği karamsar tabloyla gerçekler arasında büyük fark var” diyen Erdoğan, çiftçilerin iflas etme, borç batağına batma gibi bir durumun içerisinde olmadığını savundu. Zirai don zararına ilişkin vaatlerde bulunan Erdoğan, “Çiftçi kardeşimiz çok uygun fiyatta kredi kullanıyor. Ortada iflas etme, borç batağına batma, ödeyememe gibi bir durum yok. Tarım sektörümüz hamdolsun dimdik ayaktadır. 23 yıldır duruşumuzdan taviz vermedik. Nisan ayında başımıza gelen zirai don olayında sergiledik. Hasar tazminatlarını ödemeye başladık. Zirai don olayından 65 ilimiz etkilendi. TARSİM kapsamında zararlarını karşıladık, sigortasız çiftçilerimizin zararlarını da karşılamaya devam ediyoruz. Kasıma kadar, hem sigortalı hem sigortasız bütün çiftçilerimizin zararlarını karşılamış olacağız” diye konuştu.
Erdoğan batan yok dese de çiftçilerin borçları rekora gidiyor. Çiftçiler, borçları için traktör ve tarlalarını satmak zorunda bırakılıyor. Mart ayında itibarıyla çiftçilerin bankalara borcu 1,043 trilyon liraya ulaştı. Tarım Kredi Kooperatifleri’ne olan borçlar ile piyasa olan borçlar ise bilinmiyor.
