Güney Avrupa’da yaşayan bir karınca türü, doğanın kurallarını altüst eden bir üreme stratejisiyle bilim insanlarını şaşkına çevirdi. Messor ibericus adlı bu türün kraliçeleri, Messor structor isimli başka bir türe ait erkek karıncaları klonlayarak kolonilerini sürdürebiliyor. Bilim dünyasında bir ilk olan bu durum, farklı bir türün bireyinin klonlanmasıyla üreme sürecinin hayvanlar aleminde görülen ilk örneği olarak kayıtlara geçti.
Fransa Montpellier Üniversitesi’nden evrimsel biyolog Jonathan Romiguier ve ekibi tarafından yapılan araştırma, Nature dergisinde yayımlandı. Başlangıçta, bazı M. ibericus kolonilerinin çevresinde M. structor erkeklerinin bulunmaması bilim insanları için büyük bir soru işaretiydi. Bu tür, işçi karıncalarını yalnızca M. structor erkeklerinin spermiyle üretebiliyordu. Ancak M. structor bulunmayan bölgelerde de koloniler gelişmeye devam ediyordu.
Araştırmacılar bu çelişkiyi çözmek amacıyla, kolonilerdeki erkeklerin genetik yapısını inceledi. 132 erkek bireyden alınan örneklerin bazılarının tüylü, bazılarının ise tüysüz olduğu görüldü. Genetik analizler, tüylü olanların M. ibericus, tüysüz olanların ise M. structor olduğunu ortaya koydu.
KRALİÇELER BAŞKA TÜRÜ KLONLUYOR
Ancak esas çarpıcı bulgu, M. structor erkeklerinin mitokondriyal DNA’sının M. ibericus kraliçelerine ait olduğunu gösteren analizle ortaya çıktı. Yani kraliçeler, başka bir türden erkek karıncaları kendi başlarına üretmişti. Üstelik bunu sadece bir istisna olarak değil, hayat döngüsünün olağan bir parçası olarak yapıyorlardı.
Ekip, laboratuvar ortamında izledikleri 16 kraliçeden 9’unun yumurtalarının yüzde 9’unun M. structor erkekleri içerdiğini belirledi. 18 aylık gözlem sürecinde, bir kraliçenin aynı anda hem kendi türünden hem de başka türden erkek bireyleri doğurduğu doğrudan gözlemlendi.
Bu olağanüstü üreme biçimi için bilim insanları, “xenoparity” (yabancı tür doğumu) terimini önerdi. Bu sistemde, kraliçe M. ibericus yalnızca kendi türünden kraliçeler doğurabiliyor; işçi üretmek içinse farklı bir tür olan M. structor erkeklerine ihtiyaç duyuyor. Ancak bu ihtiyacı, onları doğrudan kendisi klonlayarak gideriyor.
‘BİLİM KURGU GİBİ’
Brüksel Özgür Üniversitesi’nden evrimsel biyolog Denis Fournier, bu bulguları “bilim kurgu gibi” sözleriyle değerlendirdi. Fournier, “Bu keşif, türler arası sınırların düşündüğümüz kadar katı olmadığını gösteriyor. Çenemi düşürdü!” dedi.
Romiguier, keşfin ardından yaptığı açıklamada, “Bu kadar sıra dışı bir mekanizmanın var olabileceğini aklımıza bile getirmemiştik. Ancak veriler arttıkça bunun bir şaka değil, devrimsel bir bulgu olduğunu fark ettik” ifadelerini kullandı.
